Na wiele spraw, zwłaszcza tych, które naturalnie – i za sprawą wprowadzanych przez nas zmian – ewoluują, od czasu do czasu powinniśmy spojrzeć z pewnego dystansu. Dlaczego? Bo z dala więcej widać, zarówno przestrzennie, jak i czasowo. Dotyczy to także zrównoważonego rozwoju i zielonego budownictwa. Taki wniosek nasuwa się na podstawie prelekcji i dyskusji podczas 7. PLGBC Green Building Symposium, które 5 października 2017 roku odbyło się w warszawskiej Reducie Banku Polskiego.
Na sesję główną konferencji złożyły się inspirujące prelekcje, których tematyka pozostaje na styku różnych dziedzin, interdyscyplinarne. Powód takiego spojrzenia wyjaśnił zgromadzonym już na początku dr Marcin Popkiewicz – również wizualnie, na pierwszym slajdzie swej prezentacji, Słoń w pokoju, umieszczając tajemniczy fragment pewnej fotografii. Było to wykadrowane zdjęcie słonia, zwierzęcia zbyt dużego, żeby w niewielkim tytułowym pomieszczeniu móc je zobaczyć w całości. Globalne wyzwania, przed którymi obecnie stoimy, przypominają takiego słonia, dostrzeganie jedynie wycinka większego problemu jest zatem dość realnym zagrożeniem. Z dystansu widać na przykład, że krzywe przedstawiające światowy PKB i produkcję w poszczególnych sektorach gospodarki oraz zużycie ropy i węgla, wody i innych zasobów środowiska, a także emisję CO2 – pokrywają się w swoim wzroście. Wszystkie też od siebie zależą: zmiany wprowadzane przez nas w jednym obszarze, odbiją się w innym, ale z drugiej strony odpowiednie strategiczne działanie może wpłynąć pozytywnie na kilka sfer. Drogowskazem i jednocześnie celem powinna zostać gospodarka niskoemisyjna, bo tak się składa, że jej wpływ na wszystkie wspomniane obszary będzie pozytywny. Podążanie w tym kierunku warto rozpocząć jak najszybciej, nawet małymi krokami.
Gdzie tymczasem podąża zielone budownictwo? Do zastanowienia się nad tym zaprosił uczestników prof. Charles Kibert (Powell Center for Construction and Environment, University of Florida). Również w tym przypadku przydaje się spojrzenie z dystansu, ponieważ tak pojęcie, jak i zakres zrównoważonego rozwoju – a w jego ramach: budownictwa – naturalnie ewoluują, wymagają więc co najmniej śledzenia i świadomości zachodzących zmian. W green building zaznacza się obecnie zwrot od biocentryzmu do antropocentryzmu. Jest to kierunek, który obraliśmy równolegle z postępującym rozwojem gospodarczym, gdyż coraz więcej czasu spędzamy w budynkach. Prof. Kibert zaznacza jednak, że pierwotne założenie zielonego budownictwa, czyli focus na ochronę środowiska, powinien nim pozostać, natomiast kodeks budowlany, regulacje i kwestie związane z ubezpieczeniami należy od niego oddzielić, co oczywiście nie znaczy „stracić z pola widzenia”. Poprawi to kompleksowość podejścia do zielonego budownictwa, a zmniejszy jego skomplikowanie. Umiejscowienie środowiska u podstaw zdrowia człowieka, efektywnej gospodarki oraz wysokiej jakości życia człowieka i innych istot – to fundament dla zrównoważonego budynku.
Będzie nim zatem obiekt, który współgra ze swoim otoczeniem i w minimalnym stopniu wpływa na środowisko. Piers Heath z Foster + Partners przytoczył szereg przykładów takich projektów. Masdar Insitute w Abu Dhabi, Casa de Goblerno w Buenos Aires, Apple Campus w Cupertino czy Spaceport America w Nowym Meksyku wykorzystują swoje położenie i warunki w nim panujące w taki sposób, aby zmniejszyć zapotrzebowanie na energię cieplną. Wizualnie zaś stają się częścią otoczenia, otwierając się na nie i stapiając z nim. Zrównoważony budynek ogranicza zużycie energii, wody, zasobów naturalnych i oprócz takich tradycyjnych rozwiązań, wykorzystuje też najnowsze zdobycze technologii, które umożliwiają podniesienie komfortu przebywających w nim ludzi przy jednoczesnej redukcji zapotrzebowania na energię i zasoby. Jak wykazało badanie United Technologies, Upstate Medical University i Harvard School of Public Health, którego wyniki zaprezentował Ross D. Shuster z United Technologies, taka strategia zdecydowanie pozytywnie wpływa na wzrost sprawności umysłowej użytkowników budynku. Badanie pod przyjemną nazwą Buildingomics przeprowadzono w pięciu miastach różnych stanów USA, zróżnicowanych klimatycznie i poddano mu reprezentację kilku obiektów efektywnych energetycznie i kilku certyfikowanych w systemach wielokryterialnych. Oprócz danych liczbowych wskazujących na znaczne (31-73% w zależności od rodzaju aktywności umysłowej) podniesienie funkcji poznawczych mózgu, studium sprecyzowało również wniosek, że wpływ budynku na człowieka rozciąga się daleko poza godziny przebywania w nim, a także że stosowanie się głównie do wymagań prawa budowlanego podczas projektowania jest niewystarczające dla sprostania wymaganiom związanym z naszym zdrowiem.
Zatem zarówno w kwestiach odnoszących się bezpośrednio do środowiska, jak i do człowieka, mówcy Sympozjum zalecają spojrzenie całościowe, strategiczne. Na nasuwające się pytanie „Jak to wszystko sfinansować w mojej inwestycji?”, odpowiedź pomogli znaleźć Terry McCallion z Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBRD) i paneliści sesji Green Building Financing, której EBRD był partnerem. Przedstawiony przez dyrektora McCalliona schemat finansowania zielonych budynków w ramach stworzonego przez EBRD mechanizmu Green Economy Transition (GET), rozwinęła Marilena Vuiu. GET ma za zadanie przekształcić wyzwania w finansowaniu w nowe możliwości. Koncentruje się na gospodarkach przechodzących transformację, wspierając je w dążeniu do zmniejszania wpływu na środowisko i redukcji innych form degradacji środowiska. Taki sposób działania instytucji finansowej również więc jest efektem spojrzenia z dystansu. Finansowaniu podlegają m.in. inwestycje w efektywność energetyczną – również w ramach miejskich systemów, czystszą produkcję energii czy OZE.
EBRD jest jednym z głównych partnerów otwartego w 2014 roku Hines Poland Sustainable Income Fund (HPSIF), który na Sympozjum zaprezentował Wojciech Rumian z Hines Polska. W czerwcu 2015 roku odbyło się zamknięcie funduszu, z łączną kapitalizacją na poziomie ponad 155 mln Euro. Instrument skupiał się na nabyciu istniejących budynkach z potencjałem do poprawy zrównoważenia. Wśród takich obiektów znalazły się m.in. Ambassador Office Building, Sky Office Center, Nestle House.
To wciąż nie wszystkie dostępne źródła finansowania i instrumenty wspomagające inwestycje. W panelu zostały przedstawione również GRESB i International Finance Corporation (IFC) należący do Banku Światowego. Misją pierwszego z nich jest powiększanie i ochrona wartości udziałowców poprzez analizę i wzmacnianie zrównoważonych praktyk w sektorze nieruchomości. Roxana Isaiu przybliżyła historię GRESB i sposób, w jaki dokonywana jest ta analiza. IFC natomiast uruchomiło darmową aplikację EDGE, zaprezentowaną przez dyrektor Marcene D. Broadwater. Aplikacja dostępna jest obecnie w 130 krajach. Za jej pomocą deweloperzy i wykonawcy mogą wybrać najbardziej optymalne dla ich lokalizacji zielone rozwiązania. Również Komisja Europejska wspomaga nas w drodze do łatwiejszego znajdowania najlepszych praktyk i ich regularnego stosowania. Dr Josefina Lindblom z KE przedstawiła Level(s), ramowy pakiet wskaźników zrównoważenia dla budynków biurowych i mieszkalnych. Wykorzystanie wskaźników do raportowania jest dobrowolne, wprowadza ujednolicony język i ułatwia podejmowanie decyzji w trakcie całego cyklu życia budynku.
Całość Sympozjum spoiła sesja Green Building Design & Trends. Vincent Briard z Knauf Insulation przypomniał, że nie tylko efektywność energetyczna decyduje o zrównoważeniu budynku, co pokrywa się z wnioskami z badania Buildingomics. Nawiązał do Level(s), które zdecydowanie na to wskazują. Szerokie pod względem czasowym spojrzenie zaprezentował dr Craig Davis z EBRD, określając dostosowanie budynków do zmieniającego się klimatu jako jedno z największych wyzwań stojących obecnie przed projektantami. Natomiast spojrzenie szerokie pod względem przestrzennym przedstawił prof. Peter Ruge, wykładowca zrównoważonego projektowania na Hochschule Anhalt. Prof. Ruge posiada doświadczenie w projektowaniu m.in. w Chinach, kraju odmiennym tak kulturowo, jak i w wielu rejonach również klimatycznie od państw europejskich, przytoczył więc najważniejsze wnioski z pracy przy tych projektach.
Sesjom towarzyszyły gorące dyskusje, prowadzone przez odpowiednio Jamesa Drinkwatera z WorldGBC i dziennikarkę Grażynę Błaszczak.
Po zakończeniu merytorycznej części konferencji odbyła się uroczysta Gala wręczenia PLGBC Green Building Awards 2017. Wśród laureatów tegorocznej edycji konkursu znalazły się m.in. Business Garden Warszawa, Academeia High School czy Polska Stacja Antarktyczna im. H. Arctowskiego. W trakcie bankietu uczestnicy mieli możliwość uratować wirtualnego kotka utrzymując się na wąskiej desce nad 200-metrową przepaścią lub poczuć dziecięcą radość (i prawie realne przeciążenie) podczas jazdy rollercoasterem – były to atrakcje w wirtualnej rzeczywistości.
7. PLGBC Green Building Symposium przyciągnęło ponad 350 osób pochodzących z 15 krajów. Już podczas trwania konferencji PLGBC otrzymało niezwykle pozytywny odzew od uczestników, zarówno w kwestiach merytorycznych, jak i ogólnej atmosfery konferencji, organizacji i przygotowania technicznego (pomimo szalejącego poza murami Reduty orkanu Ksawery). Z pewnością to również efekt całościowego spojrzenia na Sympozjum z dystansu. Zapraszamy na kolejną edycję konferencji!
