Złotówka jeszcze nigdy nie była tak silna. Pod koniec września 2013 r. poznaniacy będą mogli poczuć jej moc, przyłączając się do otwarcia i akcji charytatywnej parku handlowego Franowo. Organizatorzy akcji przygotowali też zestawienie, z którego mieszkańcy stolicy Wielkopolski mogą dowiedzieć się, na czym polega fenomen złotówki, która w dniach 25-29 września zyska wyjątkową moc.
Gdyby mieć w portfelu tylko jedną złotówkę. Na co przeznaczyłby ją oszczędny poznaniak? Obecnie złotówka pozwoli nabyć ok. 750 dag pyr*. Kiedyś za złotówkę można było kupić popularną w Poznaniu sznekę z glancem*, jednak teraz jej cena jest nieco wyższa. Hitem za 1 zł są za to hot dogi w IKEA na Franowie. Złotówka nie wystarczy jednak na zakup przysmaku Wielkopolan – rogala świętomarcińskiego. Za 1 zł możemy nabyć zaledwie około 29 g, czyli właściwie obejść się smakiem. A usługi? W Poznaniu najwięcej za złotówkę zyskają dzieci do lat 16, którym od 1 września taka kwota umożliwia wejście do Muzeum Narodowego. Nie przyjedziemy jednak do niego z daleka, bo 1 zł wystarczy nam tylko na niecałe 11 minut jazdy bimbą* na bilecie ulgowym. Nie znajdziemy go jednak w kioskach.
Dziś za złotówkę możemy nabyć niewiele, chyba, że weźmiemy udział w akcji promocyjnej. W najbliższym czasie uczestnicy kampanii „Poczuj moc złotówki” sprawdzą, na co można ją przeznaczyć.
– Zależało nam na tym, by pokazać poznaniakom moc złotówki, dlatego też akcja, którą przygotowaliśmy, będzie miała podwójny wymiar. W związku z otwarciem Parku Handlowego Franowo nasi klienci będą mogli kupić ponad 10 tys. produktów wycenionych na złotówkę – wyjaśnia Andrzej Hnatiuk, kierownik PH Franowo. – Równolegle prowadzić będziemy zbiórkę charytatywną, w której główną rolę również odgrywać będzie jednozłotowa moneta.
Akcja rozpocznie się 25 września i potrwa 5 dni. Wśród złotówkowych produktów będą np. koce z mikrofibry, poduszki, pościel, kołdry, szklanki, kubki, talerze czy klosze do lamp. W tym samym czasie zostanie przeprowadzona akcja charytatywna. Dzięki odpowiedniej liczbie uczestników, każda złotówka przeznaczona na zakup okazjonalnej torby, przełoży się na wymierne wsparcie. Może ono również sporo… ważyć. Moneta o nominale 1 zł waży bowiem dokładnie 5 g. - Jeśli podczas akcji uda się zebrać 10 tys. zł ze sprzedaży 10 tys. toreb – a wierzę w to bardzo - monety ważyć będą aż 50 kg. Z tak „ciężkiego” wsparcia na pewno ucieszy się 3-letni, chory Michał, któremu przekażemy zebrane fundusze – dodaje Andrzej Hnatiuk.
Co jeszcze warto wiedzieć o popularnej złotówce?
10 mocy złotówki
1. Pożyczysz zeta?
Jednostką monetarną w Polsce jest złoty, ale złotówka to nie tylko moneta o wartości jednego złotego. To także potoczny synonim złotego. W slangu młodzieżowym często zastępowana skrótem zety czy peleny. W mowie potocznej złotówa może być też określeniem taksówki, taksówkarza, ale i osoby skąpej.
2. Dlaczego złoty?
Nazwę zawdzięcza wzorowaniu się na złotych dukatach. Początkowo złoty zawierał 14 groszy, a z uchwałą sejmu w 1496 r. nadano mu kurs 30 gr. Aż do 1663 r. złoty służył wyłącznie do obliczeń, co oznacza, że nie miał swojego odpowiednika w monecie.
3. Ile lat ma złotówka?
Pierwsza polska złotówka została wybita w 1663 roku. Nazwano ją tynfem (również: tymfem) od nazwiska projektodawcy Andrzeja Tynfa (Tymfa). Od tego czasu minęło już dokładnie 350 lat, w tym roku obchodzimy więc okrągły jubileusz złotówki.
4. Co na tej złotówce?
Na awersie znajduje się wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczpospolitej Polskiej. Pod orłem jest rok emisji, a w otoku napis Rzeczpospolita Polska. Na rewersie znajduje się duża cyfra 1, a poniżej poziomy napis „złoty”. Wokół umieszczono wieniec ze stylizowanych liści dębu.
5. Skąd się wzięło powiedzenie „dobry żart tynfa wart”?
To przysłowie pochodzi z drugiej połowy XV w. od potocznej nazwy pierwszych polskich srebrnych złotówek – tynfów. Deklarowany nominał monety wynosił 30 groszy, jednak srebro użyte do jej produkcji miało wartość nie większą niż 10-15 groszy. Polska waluta - złoty - pojawił się nie tylko jako srebrna moneta, ale na dodatek o zawyżonej wartości. Tynfy były bite w dużych ilościach i bez zachowania należytej staranności. Bardzo często pojawiały się na nich błędny w pisowni, a blacha była zazwyczaj źle rozwalcowana.
6. Kto zaprojektował polską złotówkę?
Rewers i awers obecnie obowiązującej złotówki zaprojektowały różne osoby. Za koncepcję rewersu odpowiedzialna jest Ewa Tyc-Karpińska, polska projektantka monet. Artystka zaprojektowała również m.in. rewersy aktualnych polskich monet obiegowych, awers większości monet dwuzłotowych, a także wiele monet kolekcjonerskich. Z kolei autorem projektu awersu jest Stanisława Wątróbska-Frindt, która zaprojektowała również awersy aktualnych monet obiegowych od 1 grosza do 1 złotego.
7. Jaki jest skład złotówki?
Złotówki to tzw. miedzionikle – stopy miedzi i niklu, które mogą zawierać również dodatki stopowe takie jak krzem, żelazo, aluminium lub mangan. Miedzionikle są bardzo wytrzymałe, żaroodporne i nie korodują.
8. Miliony monet.
W 2012 r. do obiegu trafiło 10 000 000 monet o nominale 1 zł. W sumie ważyły 50 000 kg, czyli pół tony. Każda z monet ma średnicę 23 mm co oznacza, że gdyby położyć je wszystkie obok siebie w sumie dałyby 230 km.
9. Zł czy PLN?
Na co dzień spotykamy się z dwiema formami skrótu polskiej waluty - oficjalne PLN oraz potoczne zł. W dokumentach księgowych czy przelewach bankowych itp., szczególnie, jeżeli mają charakter międzynarodowy, zazwyczaj stosuje się oznaczenie PLN. Natomiast w korespondencji prywatnej, nieformalnej itp. występuje zł. Nie istnieje norma językowa, które regulowałaby konieczność stosowania jednego ze skrótów.
10. Ile waży średnie wynagrodzenie?
1 zł waży dokładnie 5 g. Zgodnie z danymi GUS w czerwcu 2013 przeciętne wynagrodzenie w województwie wielkopolskim kształtowało się na poziomie 3487,61 zł brutto. Gdybyśmy otrzymali całą tę kwotę w złotówkach, w sumie ważyłaby ona 17,44 kg.
*Słowniczek gwary poznańskiej:
pyry - ziemniaki
szneka z glancem – drożdżówka z lukrem
bimba - tramwaj
