Zapowiadane opóźnienia w realizacji projektów w niektórych regionach mogą spowodować obniżenie prognoz wzrostu podaży w 2013 r. przewiduje się oddanie do użytku 5,4 mln mkw. powierzchni w centrach handlowych w Europie. Choć prognozowana na bieżący rok podaż (6,9 mln mkw.) przewyższa poziom łącznego wolumenu nowej powierzchni z 2011 r., wśród najemców i deweloperów przeważają raczej ostrożne nastroje, szczególnie we Włoszech, Francji, Portugalii, Republice Czeskiej oraz Rumunii. W efekcie rzeczywista ilość powierzchni w centrach handlowych, która trafi na rynek może być niższa od przewidywanej - podaje najnowszy raport firmy Cushman & Wakefield, European Shopping Centre Development (Rozwój rynku centrów handlowych w Europie).
W pierwszej połowie 2012 r. w całej Europie otwarto 71 centrów handlowych, z czego 53 obiekty powstały w Europie Środkowo-Wschodniej, a 18 w Europie Zachodniej. Największym obiektem ukończonym w tym okresie było centrum handlowe Oz Mall w Krasnodarze, w Rosji (169 tys. mkw.). Największe obiekty otwarte w Europie Zachodniej to Boulevard Berlin w Berlinie (64 tys. mkw.), Gran Plaza 2 w Madrycie (60 tys. mkw.), Conca d’Oro w Palermo, we Włoszech (55 tys. mkw.) oraz Confluence w Lyonie, we Francji (52 tys. mkw.).
Rosja zajmuje pierwsze miejsce w Europie zarówno pod względem ilości powierzchni w przygotowaniu, jak i powierzchni ukończonych. W pierwszym półroczu oddano tam do użytku ok. 725 tys. mkw. (GLA), dzięki czemu łączne zasoby kraju wzrosły do 15,4 mln mkw. Na Rosję przypada ponad jedna piąta podaży w Europie. Zgodnie z prognozami kolejne 2,1 mln mkw. trafi na rosyjski rynek w drugiej połowie 2012 r. oraz w 2013 r., co oznacza wzrost zasobów tego kraju o 13%. Tym samym Rosja stała się drugim największym rynkiem centrów handlowym w Europie po Francji, wyprzedzając Wlk. Brytanię.
W 1 poł. 2012 r. w Turcji powstało ponad 250 tys. mkw. powierzchni w centrach handlowych (350 tys. mkw. uwzględniając nowe powierzchnie w centrach fabrycznych), a kolejne 1,6 mln mkw. znajduje się w budowie, co stanowi 16% łącznej podaży w Europie. Jeśli wszystkie projekty będące w budowie zostaną ukończone w terminie, podaż planowana na okres między 1 lipca 2012 r. a 31 grudnia 2013 r. wzrośnie o jedną czwartą. W samym Stambule do końca 2013 r. planowane jest oddanie do użytku ponad 800 tys. mkw. nowej powierzchni.
W Polsce w pierwszym półroczu zbudowano 235 tys. mkw. GLA powierzchni w centrach handlowych; powstało 9 nowych obiektów, a 5 zostało rozbudowane. W Warszawie nie otwarto żadnego nowego centrum handlowego, jednak w obszarze metropolitarnym stolicy oczekuje się wzrostu wolumenu podaży w latach 2012-2013.
Katarzyna Michnikowska, starszy konsultant w Dziale Wycen i Doradztwa Cushman & Wakefield, powiedziała: -
W Polsce powstają nowe centra handlowe, a ich podaż ustabilizowała się na poziomie 400 tys.- 500 tys. mkw. GLA rocznie. W najbliższych latach obserwować będziemy także rozbudowy istniejących obiektów. Podaż powierzchni w centrach handlowych wzrastać będzie głównie w największych aglomeracjach, ale w obszarze aktywności deweloperskiej pozostawać będą również miasta małe, poniżej 50 tys. mieszkańców.
W Europie Zachodniej na czele rankingu państw o największej ilości planowanej powierzchni w centrach handlowych pozostają Francja i Włochy. Ponieważ w przypadku Włoch odnotowano opóźnienia i kilka projektów zostało przesuniętych na następny rok, zrewidowano prognozy dotyczące wielkości przewidywanej podaży z 400 tys. mkw. do poziomu 284 tys. mkw. W Hiszpanii niemal 30% planowanej powierzchni przypada na projekt Puerto Venecia w Saragossie. W Wlk. Brytanii spodziewany jest w tym roku rekordowo niski poziom podaży. W 2013 r. powinna nastąpić stopniowa poprawa sytuacji, m.in. dzięki takim planowanym projektom jak Trinity Leeds firmy Land Securities (75,9 tys. mkw.).
Justin Taylor, dyrektor ds. powierzchni handlowo-rozrywkowych w firmie Cushman & Wakefield w Wielkiej Brytanii, powiedział: -
Biorąc pod uwagę wielkość istniejącej i planowanej podaży w Europie Środkowo-Wschodniej oraz aktywność Turcji, jednego z najbardziej aktywnych regionów w Europie, sytuacja na rynku centrów handlowych w Europie wygląda bardziej optymistycznie w porównaniu z ubiegłym rokiem. W warunkach utrudnionego dostępu do finansowania deweloperzy zachowują jednak ostrożność. Wśród najemców z kolei wiele wiodących marek kontynuuje plany ekspansji międzynarodowej, wybierając na lokalizacje najważniejsze miasta w Europie.
Aktywność inwestycyjna w 1 poł. 2012 r. spadła. Wolumen transakcji na rynku nieruchomości handlowych w Europie w pierwszej połowie 2012 r. wyniósł prawie 12 mld euro, w porównaniu do 19 mld euro w poprzednich sześciu miesiącach oraz 21 mld euro w pierwszym półroczu 2011 r. Udział nieruchomości handlowych w łącznym wolumenie transakcji inwestycyjnych wyniósł 21%, co stanowi spadek w stosunku do ubiegłego półrocza (28%) oraz tego samego okresu w 2011 r. (36%) . Największą aktywność inwestycyjną niezmiennie odnotowują Wlk. Brytania oraz Niemcy. Jednak tempo aktywności wyraźnie zwolniło na obu rynkach.
Tagi:
