Październik zapoczątkował czwarty kwartał, czyli tradycyjnie okres największych żniw dla handlu, w szczególności dla sprzedaży online. Wiele branż właśnie w tym czasie notuje największe zyski - niektóre firmy potrafią w ciągu tych 2 miesięcy (od Black Week do wyprzedaży poświątecznych) wygenerować przychody równe (a czasem i większe) sprzedaży z pozostałej części roku. Mimo wielu negatywnych czynników wpływających na decyzje zakupowe, wśród których należy wymienić choćby bardzo wysoką inflację i spadającą siłę nabywczą konsumentów, jak również wysokie raty kredytów, czy widmo kryzysu energetycznego, oceniam że w tym roku sprzedaż wcale nie musi być znacząco gorsza niż przed rokiem. Skąd to przekonanie? Wszystkie wymienione zjawiska z pewnością mają przełożenie na uszczuplenie budżetów domowych i wpływają na skłonność do wydawania pieniędzy na towary niebędące dobrami pierwszej potrzeby. Jednak z drugiej strony inflacja jest z nami już od dłuższego czasu, co sprawia, że wydatki na okres świąteczny można było wcześniej zaplanować, nawet jeśli miałyby być mniejsze niż w latach ubiegłych.
Pozostaje też aspekt psychologiczny polegający na tym, że społeczeństwo pomimo trudniejszej sytuacji finansowej paradoksalnie może chcieć wydać w tym okresie część środków na atrakcyjne cenowo okazje, szukając w tym oszczędności, zabezpieczenia się na jeszcze gorsze czasy lub po prostu… odnajdując w kupowaniu przyjemność, tak jak w latach poprzednich. Do tego, jako ludzie podlegający budżetowej presji, możemy chcieć poczuć się lepiej sprawiając sobie radość nowym zakupem czy prezentem, aby doświadczyć czegoś dobrego w tej niewygodnej finansowej sytuacji. Szczególnie, że kryzys gospodarczy jeszcze nie rozpętał się na dobre, a wg ekspertów najgorsze dopiero przed nami - w takim pesymistycznym scenariuszu dla 2023 r. w obecnym roku możemy być, mimo wielu ograniczeń, bardziej skłonni kupować w okresie wyprzedażowym.
Trudno dziś przewidzieć, która tendencja może być przeważająca. Moim zdaniem, raczej ta bardziej optymistyczna z zachowaniem jednak pewnego umiaru w wydatkowaniu. To sprawia, że w tym roku nie spodziewam się szturmu kupujących na sklepy, ale jednocześnie sądzę, że wyniki sprzedaży, szczególnie w e-commerce, będą porównywalne do analogicznego okresu 2021 r. Najwięcej zyskać mogą takie branże jak: elektronika i komputery, moda, drogeria. Z kolei na drugim biegunie mogą znaleźć się branże z bezpośrednią ekspozycją na kryzys, a wśród nich: materiały budowlane i wykończeniowe, DIY, meble. Wiąże się to z kryzysem na rynku nieruchomości, gdzie według danych GUS w sierpniu w 2022 r. wybudowano o 63% mniej mieszkań (niż w analogicznym okresie 2021 r.), a wynik 5,2 tys. mieszkań jest gorszy od rekordowo niskich w okresie wiosny 2020, gdy panował COVID. Do tego dokładają się niepokojące prognozy sprzedaży w branży meblarskiej związane z olbrzymim skokiem cen spowodowanym wzrostem cen surowców i energii (o ok. 40-60 proc.). Jakim wynikiem zamknie się ten okres, dowiemy się dopiero z podsumowań poświątecznego okresu sprzedaży.
Dane GUS na koniec października pokazują, że mimo trudnych warunków gospodarczych handel internetowy nie popada w kryzys. Nie można jednak przejść obojętnie obok dochodzących z rynku głosów mówiących, że obecna sytuacja e-commerce jest w Polsce bezprecedensowa i dużo trudniejsza niż rok temu Z jednej strony coraz większa liczba konsumentów odczuwa skutki rosnących, przez inflację i wyższe raty kredytów, kosztów życia, z drugiej - walka e-przedsiębiorców o klientów jest coraz bardziej mozolna, i coraz wyraźniej widzą oni, jak wśród kupujących rośnie znaczenie niskiej ceny. W efekcie e-sprzedawcy zaczęli się wręcz prześcigać w oferowaniu promocji i szukaniu sposobów na maksymalizację sprzedaży, wykorzystując rozmaite techniki oraz narzędzia nowoczesnego marketingu. Będzie to szczególnie widoczne w okresie przedświątecznym, zdominowanym przez różnego rodzaju promocje i specjalne oferty.
Wciąż jednak wszystkie prognozy rynkowe są zgodne co do tego, że e-commerce będzie rósł - różnią się jedynie w zakresie wartości tego wzrostu w najbliższych latach. Można zatem z dużym prawdopodobieństwem twierdzić że obecne wahnięcia i zawirowania w e-commerce są przejściowe. Pojawiają się także kolejne źródła, z których e-handel może czerpać w przyszłości swój wzrost. Porównując Polskę z innymi rynkami widzimy, że konsumpcyjnie jesteśmy bardzo rozwinięci po obu stronach: sprzedawcy coraz skuteczniej docierają do klientów wykorzystując nowoczesne rozwiązania omnichannelowe, natomiast konsumenci w coraz większym stopniu, coraz bardziej świadomie i coraz pewniej penetrują nowe kanały do konsumpcji treści i zakupów.
Ciekawym, choć jeszcze słabo dostrzeganym, impulsem dla wzrostu e-commerce może być trend obserwowany na rynku pracy. Rosnące koszty życia popychają Polaków do poszukiwania dodatkowych źródeł dochodu - jak podają różne źródła w tempie dwucyfrowym rośnie liczba osób poszukujących pracy dodatkowej. Jednocześnie zauważalna jest też większa aktywność na grupach facebookowych, zrzeszających różnego rodzaju twórców czy rękodzielników, chcących sprzedawać swoje (ale nie tylko) produkty, widząc w tym sposób na podreperowanie domowego budżetu. E-handel jest coraz “łatwiejszy” i wiele osób zaczyna dostrzegać w nim sposób na wygenerowanie dodatkowych środków. Szczególnie, że obecnie rozpoczęcie sprzedaży w sieci nie wymaga dużych inwestycji np. w zaawansowane technologie – ważniejsze są pomysł, produkt, elastyczność i zrozumienie potrzeb klienta.
