Jaka kształtuje się świadomość Polaków dotycząca ekożywności?
Średnie spożycie żywności ekologicznej w krajach Europy Zachodniej sięga 3-4%. U liderów takich jak Dania, Szwajcaria, Niemcy i Austria jest to nawet 4-6% ogólnie spożywanej żywności. W Polsce natomiast jest to na razie tylko 0,2%. Jest to jednak trend szybko rosnący. W najbliższych 2-3 dekadach prognozuje się stabilny wzrost sprzedaży żywności ekologicznej. Nie wykluczamy też okresów nagłego wzrostu, tak jak np. kilka lat temu miało to miejsce w Szwecji, gdzie wzrost spożycia żywności przez kilka lat utrzymywał się na poziomie 70-80% rocznie.
Ile brakuje zatem Polakom, aby doścignąć wzorce?
Statystyczny Polak wydaje rocznie na jedzenie ekologiczne 4 euro i jest to 21 razy mniej niż wydaje obywatel Niemiec i 40 razy mniej niż mieszkaniec Danii. Żywność eko kupuje 4% Polaków regularnie, a 30% od czasu do czasu. W Polsce wartość rynku żywności ekologicznej to ok. 700 mln zł, ale rośnie ok. 20-30% rocznie. Taki stan rzeczy sprawia, że mamy wielki dystans do pokonania, ale obiecująco wyglądają perspektywy rozwoju. Spożycie żywności ekologicznej jest u nas nawet 5 razy mniejsze niż np. w Czechach. Wzrost popytu na żywność ekologiczną szybko rośnie, ale jest to jednak proces długotrwały i wynika ze stopniowego zdobywania wiedzy przez społeczeństwo na temat pochodzenia żywności, jej rzeczywistej, jakości i wartości odżywczej.
Jaka jest Pana zdaniem główna przyczyna takiego stanu rzeczy?
Blokadą przed wyborem żywności ekologicznej wśród Polaków jest często jej wyższa cena w stosunku do konwencjonalnych odpowiedników. Stosunek ceny żywności ekologicznej do konwencjonalnej jest u nas wyższy niż w krajach Europy Zachodniej, co wynika nadal z bardzo małego popytu i podaży. A im wyższy popyt, tym szybciej rosnąca podaż, powodująca coraz niższe koszty produkcji i dystrybucji takiej żywności a wtedy, w sposób oczywisty więcej osób jest skłonnych do zakupu takiej żywności.
Żywnością ekologiczną zainteresowały się w Polsce także dyskonty spożywcze. W jaki sposób zamierzają Państwo z nimi konkurować, skoro produkty opatrzone certyfikatem ekologicznym są droższe od pozostałych?
Dyskonty spożywcze kierują się przede wszystkim ceną produktów. Polski konsument jest jednak coraz bardziej wyedukowany w zakresie żywności i zaczyna dokonywać zakupów coraz świadomiej. Częściej przy dokonywaniu wyboru zakupów spożywczych zaczyna odgrywać nie ilość i cena, ale jakość produktów. Potwierdzeniem tego jest nieustanny, bardzo dynamiczny wzrost sprzedaży produktów ekologicznych w Polsce, procentowo dużo wyższy niż produktów konwencjonalnych lub wzrost sprzedaży we wspomnianych dyskontach.
Coraz więcej miejsca poświęca się artykułom ekologicznym również na półkach znanych sieci delikatesów czy supermarketów. Czy nie postrzegają Państwo tego jako realnej konkurencji?
Oczywiście wszystkie podmioty, które sprzedają żywność ekologiczną stanowią dla nas konkurencję, ale też widzimy w tym korzyści. Każde miejsce, które umożliwia zakup produktów ekologicznych to kolejny punkt promocji takiej żywności. Poza tym im więcej punktów sprzedających taką żywność, tym większa możliwość obniżenia cen produktów w wyniku wzrostu dystrybucji i sprzedaży. Konsumenci podają często, jako przeszkodę w spożywaniu tego typu żywności brak dostępu do produktów z certyfikatem eko w ich okolicy, więc im większa ich dostępność, tym większa szansa na przekonanie konsumentów do żywności ekologicznej.
To prawda, jednak większa popularność branży nierozerwalnie wiąże się z większą konkurencją dla Państwa sieci.
Owszem, jednak należy również pamiętać, że często w supermarketach najistotniejszym dla osób decydujących o doborze asortymentu jest cena produktu, a nie jego jakość. Tak samo jak na rynku konwencjonalnym w ekologii możemy znaleźć produkty o różnej jakości. Kupując w naszych delikatesach klienci mają pewność, że wybierają produkty najwyższej obecnie dostępnej jakości. Pozwala nam na to skala prowadzonej przez nas działalności i koncentracja konkretnie na tego typy produktach. Nad doborem odpowiednich produktów w naszej sieci czuwa specjalny dział zaopatrzenia i dietetycy eksperci.
Czym więc tak naprawdę różni się żywność naturalna od ekologicznej? Co nazywamy produktem eko?
Produkty ekologiczne, nazywane również organicznymi oraz BIO, to takie produkty, które posiadają certyfikat i specjalne oznaczenie na etykiecie. Wymagania stawiane w procesie przyznawania certyfikatów są uregulowane prawnie polską ustawą opartą na unijnej dyrektywie. Ze względu na sposób ich otrzymywania, produkty ekologiczne, w odróżnieniu od konwencjonalnych, zawierają znacząco więcej takich składników odżywczych jak minerały, witaminy, antyoksydanty czy nienasycone kwasy tłuszczowe, w ilościach „zaprojektowanych” przez naturę. Ponieważ w rolnictwie ekologicznym nie stosuje się bardzo groźnych dla ludzkiego organizmu: pestycydów, azotanów, sterydów, GMO, antybiotyków, ciężkich metali, syntetycznych substancji konserwujących, koloryzujących czy zapachowych oraz produktów ropopochodnych (w przypadku kosmetyków i środków higieny) – certyfikat ekologiczny jest gwarancją braku tych dodatków w naszych produktach. Produkty naturalne takiej gwarancji właśnie nie mają. W produkcji żywności ekologicznej nie używa się sztucznych konserwantów i barwników, stabilizatorów, wzmacniaczy smaku i zapachu. W hodowli zwierząt nie wprowadza się antybiotyków, sterydów (tj. hormonów wzrostu) ani paszy z GMO. Dzięki sposobowi uprawy produktów ekologicznych w rezultacie ich wyróżnikiem jest wyższa zawartość witamin i takich składników jak np. likopeny, których w pomidorach ekologicznych jest 4 razy więcej. Jabłka starych odmian mają więcej witamin niż owoce z sadów konwencjonalnych. Bardzo często o wartościach odżywczych produktów ekologicznych mówi się, że nie są one „rozwodnione”, tak jak to ma miejsce w przypadku konwencjonalnych i przemysłowych odmian.
Popularność pewnych idei, w tym przypadku mody na „eko” nie przychodzi z dnia na dzień. Jaka wizja propagowania ekoproduktów towarzyszyła Państwu na samym początku?
Koncepcja Organic Farma Zdrowia wywodzi się jeszcze z sukcesu sieci sklepów z ekologiczną żywnością pod nazwą Organic Market, która powstała w październiku 2003 roku i została założona przez Przemysława Tomaszewskiego – obecnego wiceprezesa i akcjonariusza spółki. Natomiast impulsem do otwarcia tych sklepów był jeszcze wcześniejszy sukces sieci małych sklepów Zielone Oko, założonych w połowie lat 90-tych przez Henryka Tomaszewskiego – ojca Przemysława. Sklepy Zielone Oko to małe wolnostojące sklepy osiedlowe. Kolejnym krokiem było otwarcie sklepów Organic Market w galeriach i centrach handlowych, ponieważ tam skupiali się i nadal skupiają konsumenci, dlatego taki ruch był naturalną koleją rzeczy. Na początku 2006 roku sieć Organic Market liczyła 5 sklepów. Obecnie nasza sieć liczy 25 delikatesów stacjonarnych i są one zlokalizowane zarówno w centrach i galeriach handlowych, jak i w przy ruchliwych ulicach w dzielnicach, w których mieszkają potencjalni klienci z naszej grupy docelowej. Cały czas obserwujemy trendy wielkomiejskiego społeczeństwa i z tych obserwacji będą wynikały nasze kolejne kroki w ramach rozwoju sieci.
Jak do ekożywności podchodzą wynajmujący powierzchnię w centrach handlowych?
Delikatesy Organic Farma Zdrowia są niezwykle pożądaną marką. Jesteśmy ciekawym uzupełnieniem szerokiej oferty galerii i centrów handlowych. Oferujemy produkty wyszukane, których nie posiadają super czy hipermarkety znajdujące się w każdym dużym centrum handlowym. Często wynajmujący nalegają na naszą obecność, aby urozmaicić ich ofertę.
Czy nie sądzi Pan jednak, że klienci centrów i galerii handlowych to niekoniecznie Państwa target? Mam na myśli fakt, że przecież handel w wielko powierzchniowych obiektach komercyjnych nie kojarzy się raczej ze zdrowym stylem życia, a wręcz przeciwnie, „nakręca” ludzi do życia w ciągłym biegu i nie skłania ku refleksjom na temat bycia „eko”.
Galerie i centra handlowe są cały czas najczęściej wybieranym i uczęszczanym miejscem przez większość społeczeństwa żyjącego w miastach lub ich pobliżu. Centra handlowe umożliwiają zrealizowanie zakupów kompleksowo, a nasza oferta jest uzupełnieniem całościowej propozycji obiektu. Będąc w centrach handlowych dajemy możliwość i skłaniamy bardzo mocno do zdrowego odżywiania. Zgadza się, iż w dzisiejszych czasach stanowimy społeczeństwo ludzi cały czas zabieganych, dlatego kładziemy duży nacisk na to, aby realizować nasze potrzeby w jednym miejscu. Dlatego wychodzimy do klientów tam gdzie oni są – czyli właśnie w centrach handlowych - aby ułatwić im nabycie wysokiej jakości produktów. Jesteśmy doskonałym uzupełnieniem dla sklepów wielko powierzchniowych, ponieważ do centrów handlowych przychodzi klient, który realizuje jednocześnie kilka spraw, w tym również zakupy spożywcze, a dzięki naszej marce konsument ma również bezpośredni dostęp do produktów najwyższej jakości.
Czy ta strategia ma przełożenie w wynikach finansowych spółki?
Spółka przez wszystkie 8 lat swojego istnienia odnotowywała dynamiczne wzrosty sprzedaży i nie licząc roku 2006, który był początkiem działalności, średni roczny wzrost przychodów wyniósł 25,43%. W 2013 roku sprzedaż jednostkowa spółki wyniosła 41 mln zł i jest rekordową w porównaniu do lat poprzednich. EBITDA wyniosła 1,1 mln zł, co daje 164% wzrostu w stosunku do 2012 roku. Coraz lepsze wyniki spółki są efektem wzrostu liczby klientów, którzy odwiedzają nasze Delikatesy wraz z jednoczesnym wzrostem koszyka zakupowego dzięki coraz „bogatszej i atrakcyjniejszej” ofercie produktowej i cenowej. Na dynamikę wzrostu sprzedaży wpływają oczywiście też nowe otwarcia, choć one często spowalniają wzrost wyników ze względu na czas potrzebny na osiągnięcie punktu „break-even”.
Jak widzi Pan rynek produktów ekologicznych w Polsce za kilka lat? Czego możemy się spodziewać? Czy popyt wzrośnie, a na rynku pojawią się nowe sieci handlowe oferujące ekożywność?
Popyt rośnie i będzie rósł przez najbliższe dekady wraz ze wzrostem świadomości Polaków, co do słuszności zdrowego odżywiania się żywnością ekologiczną, wraz ze wzrostem zamożności oraz chęci dbania o nasze środowisko naturalne. Na razie dzieli nas przepaść w stosunku do krajów Europy Zachodniej, ale te statystyki będą się w naszym kraju poprawiać i będą nas zbliżać do średniej europejskiej. W Polsce istnieje obecnie około 600 specjalistycznych sklepów oferujących ekologiczne produkty, ale ta konkurencja na dzień dzisiejszy jest rozdrobniona i w czasie istnienia Organic Farma Zdrowia widzieliśmy próby tworzenia sieci sklepów ekologicznych, jednak żadne z nich nie zakończyły się sukcesem. W ciągu najbliższych lat z pewnością bardzo zwiększy się ilość sklepów specjalistycznych i potencjalnie pojawią się nowe sieci.
